In deze startsessie stelde de kern de nieuwe leergemeenschap voor coördinatoren voor. Samen met alle co's gaven we feedback op het concept en startten we al onze trajectgroepen gedeeld leiderschap op. Zo kunnen we volgende keer degelijk en gedragen starten in sessie 1 (26/10).
1. Check-in: cultuurbeschouwing
We lezen verschillende uitspraken over beginnen. Welke spreekt jou aan?
Bespreek met je buur hoe je kompas een rol kan gespeeld hebben in je keuze.
De invulfiche cultuurbeschouwing helpt je gestructureerd en systematisch een verhaal onderzoeken en beschouwen. Wat neem je mee uit deze oefening? Hoe zou je deze opnieuw kunnen doen met je team?
Je vindt de invulfiche cultuurbeschouwing op drie plekken terug:
Cahierwebsite: de cahierwebsite heeft ook een onderdeel voor het cahier cultuurbeschouwing. Bij didactisch materiaal vind je de invulfiche terug.
Vormingswebsite: we bieden je op deze website - naast nascholing en begeleiding op maat - ook een bibliotheek vol inspirerend bronmateriaal aan. Je vindt er in De Collectie eigen ontwikkeld materiaal terug, waaronder de invulfiche.
Intradesk: in deze afgesloten databank op Smartschool vind je bij het mapje Cultuurbeschouwing (onder Pedagogisch-didactisch) naast andere ondersteunende bronnen ook de invulfiche terug.
2. CORPI
Context:
Project gedeeld leiderschap met Koen Marichal (start in 2018), gestart door zorgwekkende resultaten SONO-onderzoek Stress en welbevinden bij schoolleiders.
Commissie Monard adviseerde FOPEM om minder eenzijdig op coördinator in te zetten en die meer te ondersteuning met vorming.
Sinds 2019 breed verhaal van gedeeld leiderschap naar besturen en begeleiders (cahiercoach, taalcoach, zorgco).
Objectief/doel: vorming i.p.v. vergadering
Vandaag: startsessie. Nulpunt waarbij we samen bepalen wat jouw persoonlijke leervraag is (trajectgroepen gedeeld leiderschap in de voormiddag), wat we samen onderzoeken dit jaar (onderzoeksgroepen in de namiddag) en hoe wij als groep een stimulerende vorming willen creëren.
Algemeen:
In de voormiddag verzet je persoonlijk denk- en onderzoekswerk rond een werf die je dit jaar wil realiseren. De procescoach en jouw trajectgroep stimuleren je om die werf te realiseren volgens een cultuur van gedeeld leiderschap. Er is een focus op het PROCES en op het IK.
In de namiddag is er vrije ruimte waar we als groep in dialoog kunnen gaan over gedeelde vraag, probleem,... maar waarin we ook tijd voorzien om te netwerken en individuele vragen te stellen aan elkaar. Daarna zijn er steeds de onderzoeksgroepen zoals we ze vorig jaar al kenden. Daar ligt de focus op het PRODUCT en op het WIJ
Rollen:
Gastheer: Jürgen
Kerncollega's: procescoach van een trajectgroep in de voormiddag, sherpa van een onderzoeksgroep in de namiddag
Jij als coördinator: vorming voor jou als persoon en als coördinator, toegepast op jouw dagelijkse context (= voormiddag)
Jij als lid van de federatie en scholengemeenschap: samen in dialoog gaan, samen onderzoek doen, samen product ontwikkelen, niet telkens het warm water hoeven uitvinden (= namiddag)
Proces:
Leergemeenschap Brussel: focus op vorming en samen leren/onderzoeken
Maandelijkse nieuwsbrief (en eventueel aansluitende webinar indien info onduidelijk is): focus op info doorgeven
Regioco: staat niet zomaar los van de sessies in Brussel (want je wordt ook gestimuleerd om in gedeeld leiderschap te denken en thema's vanuit je rol als coördinator te onderzoeken), maar is meer gericht op inhoud die pedagogisch-didactisch is.
Interacties: geven en nemen, open voor verandering, aandacht voor het proces van de dag en niet enkel voor de inhoud
Programma vandaag:
Groepsvorming + doelen en randvoorwaarden afspreken
Wat is gedeeld leiderschap? Kennismaking met de Kijkbril gedeeld leiderschap
Trajectgroep gedeeld leiderschap: groepjes opstarten + persoonlijke leervraag formuleren
Vrije ruimte: info lerarenplatform en vaste benoemingen, voorstel onderzoeksgroepen vorig schooljaar
Onderzoeksgroepen: thema's voor de onderzoeksgroepen bepalen a.h.v. piramidediscussie
Receptie: afscheid Anne en Willem
Reactie op de CORPI :
Kan er een vrij moment zijn om te overleggen met de andere co’s/kernmedewerkers? --> In de namiddag is er steeds 'Vrije ruimte'. We zorgen dat er hier tijd is voor georganiseerde dialoog in groep, maar ook voor een 'echt vrij moment' om elkaar aan te spreken.
3. Trajectgroepen gedeeld leiderschap: opstart
Gezamenlijke opstart
We maken kennis met elkaar a.h.v. onze sleutelhanger. We delen onze verwachtingen voor deze leergemeenschap met elkaar. Daarna verzamelen we de individuele randvoorwaarden om samen als groep een zinvolle vorming te kunnen organiseren. Jürgen verzamelt deze verwachtingen en randvoorwaarden en stelt ze tijdens sessie 1 (26/10) voor. Op die manier komen we tot een degelijk en gedragen format waar de hele groep achter staat.
Wat is gedeeld leiderschap?
Leiderschap staat onder druk. We koppelen drie inzichten aan elkaar om de keuze voor gedeeld leiderschap te verantwoorden:
Werkbaarheidsmonitor (2019): meeste werknemers met werkstress in onderwijs én hoogste stijging tussen 2013 en 2019.
Onderzoek naar gedeeld leiderschap bij sportteams (2014): The Belgian Cats introduceren bewust de cultuur van gedeeld leiderschap in hun team. Wat gebeurt er?
Elke speler is sterk in z'n vak, het zijn allemaal professionals. Iedereen neemt stukje leiderschap op in het veld en wacht niet tot de kapitein of coach instructies geeft. <----> zien wat nodig is op het veld en dit niet zeggen of hier niet naar handelen.
Zit je in de tribune of sta je in de arena/op het veld?
(Je hebt het recht maar ook de plicht om te spreken)
Duidelijke, gedeelde droom waar elke speler en supporter achter staat: The Belgian Cats willen geselecteerd worden voor de Olympische Spelen.
Onderzoek in het team (en in andere sportteams): wie van het team bezit de volgende leiderschapscompetenties?
Taakgerichte leider: geeft instructies, wie moet waar op het veld staan?
Motivator: blijft stimuleren, yes we kunnen dit, we gaan die Olympische Spelen halen!
Sociale leider: heeft oog voor frictie in het team en spreekt teamleden hierop aan, herstelt relaties
Vertegenwoordiger: spreekbuis van de ploeg naar binnen en buiten toe
En wat bleek? Deze competenties/rollen werden niet allemaal toegeschreven aan de kapitein. De competenties waren verdeeld. De kapitein vond dit oké (laag ego, authenticiteit). Hoe meer leiderschapsrollen verdeeld zijn in een sportteam, hoe hoger het team in de ranking staat en dus z'n doelen bereikt.
3. Onze eigen FOPEM visie en missie: samen school maken + participatief bestuur en ouderbetrokkenheid
Drie inzichten = >
Er moet iets veranderen aan het idee van 'één leider'.
Hoe meer leiderschap gedeeld is, hoe groter de kans dat je kwaliteitsvol werk levert en je doelen bereikt.
We geloven in het verhaal van samen school maken en willen dat in structuur en cultuur waar maken.
Kijkbril Gedeeld leiderschap
Je kan de kijkbril hier downloaden of via De Collectie (op onze vormingswebsite).
Verduidelijking:
Verticale leider: iemand die zich richt op de relaties tussen verschillende 'niveaus' en aandacht heeft voor de samenwerking tussen die groepen.
Beleidsdriehoek: co-bestuur-team. Het kan goed zijn om mensen uit het bestuur en team aan te duiden die in deze structuur mee leiderschap opnemen. Belangrijk dat de driehoek gelijkzijdig en gelijkwaardig is.
TOEPASSING: bij de begeleiding na een negatieve doorlichting, zit de PBD systematisch samen met iemand uit het bestuur, iemand uit het team en de coördinator. Zij engageren zich om in dit begeleidingstraject als beleidsdriehoek te fungeren en hun achterban te vertegenwoordigen.
PLAN
Trajectgroep gedeeld leiderschap: je werkt vijf sessies lang in hetzelfde groepje en met dezelfde procescoaches (2 kernleden) rond een specifieke vraag waar jij als co in jouw school mee zit. De groep en de procescoaches zoeken mee met jou naar een antwoord en stimuleren je om na te denken hoe gedeeld leiderschap een deel van je antwoord kan zijn.
Opstart aparte groepjes
Verdeling groepjes
GROEN (startende coördinatoren): Hilde, Lieve, Delphine, Ine, Natan, Kwinten, Maritsa, Peter, Sara, Didier, Nathalie, Katleen met procescoaches Vincent en Catherine
BLAUW: Yf, Bart, Angelique, Tim, Klaas, An, Elke, Marleen met procescoaches Jürgen en Karolien
ROOD: : Jan, Els, Greet, Philippe, Joachim, Mien, Marian, Ellen met procescoaches Julie en Lindsey
Leervraag scherpstellen a.h.v. steekkaart doorvragen:
4. Vrije ruimte
Korte mededelingen
AN maar 7 leerlingen op dit moment. Indien er AN bijkomen, hanteer dan de SOM-reflex én geef het door aan Jürgen.
Lerarenplatform: Jürgen heeft een voorstel uitgewerkt voor de verdeling naar volgend schooljaar toe.
Vaste benoemingen: Catherine zal filmpjes maken over vaste benoemingen om zulke informatie uit de leergemeenschap te houden. Er zal ook de mogelijkheid zijn om daarna vragen te stellen tijdens een webinar. Die webinar zal in oktober worden gepland. Daarnaast zal Karolien de vaste benoemingen per school oplijsten. Meer hierover in de nieuwsbrief voor coördinatoren van 6/10.
Informat: als je aan Klaas Mulder - als beheerder van Informat - vraagt om accounts aan te maken, gelieve dan heel duidelijk te vermelden over wie het precies gaat (naam, e-mailadres, rijksregisternummer) en hoeveel accounts je dan nodig hebt.
Gelieve ZELF aandacht te besteden aan e-mails van MijnOnderwijs om zelf rechten te verlengen. Als je te laat bent, moet je de beheerder van je school contacteren.
De mogelijkheid om kleuterlestijden om te zetten naar uren kinderverzorging, is nog altijd in onderhandeling.
Nieuwsbrief van 6 oktober: onderwijsmatige vraagstukken (Wim/Catherine) hebben niet echt een plaats in de nieuwsbrief.
Deze 'korte mededelingen' horen eigenlijk in onze 'Nieuwsbrief voor coördinatoren'. Wil je ook iets in deze nieuwsbrief laten verschijnen? Stuur een mailtje naar nieuwsbrief@fopem.be
Nieuwe website
nascholing : alle info, inschrijven, verslagen
begeleiding op maat
bibliotheek : nieuwsbrief, collectie, het paspoort,...
Presentatie onderzoeksgroepen vorig schooljaar
Breed evalueren: reflectie-instrument om naar de evaluatiepraktijk en rapporten op school te kijken. Je kan dit instrument openbaar raadplegen op onze vormingswebsite in De Collectie.
Een FOPEM-rapport kan niet doordat elke school autonoom is. We bieden nu een onderzoeksinstrument aan met als ondertitel ‘De Pedagogie van het Worden’ om je kwalitatieve visie over evalueren in kaart te brengen. De vragen zijn suggestief en richtinggevend opgesteld. De FOPEM-visie zit er immers reeds in verweven. Het is een schaalinstrument, volgens de indeling van Kris Vanden Branden. Zo kan ieder teamlid zelf quoteren. Er staan ook doorklikmogelijkheden met bronmateriaal.
Reactie : De ouderbetrokkenheid bij het evalueren van kinderen werd in 't Speelscholeke vooral tijdens de coronaperiode als voordelig gezien. Ze willen dat zeker behouden.
Onderwijskwaliteit: Hoe kan een coördinator het team op een laagdrempelige manier meenemen in het referentiekader voor onderwijskwaliteit? Vanuit de Visual van Stad Gent (herwerking van het ROK) verzamelden we mogelijke antwoorden en tips om rond elke kwaliteitsverwachting je team mee te nemen. Die info zal later gebundeld worden in een boekje van De FOPEM-reeks. Drie scholen vertellen ook hoe ze hun team hebben mee genomen in dit verhaal: Joachim over hoe hij het team voorbereid heeft op de doorlichting, Yf en Els over hoe ze een analyse maakten met het team van hun school o.b.v. het OK-kader. Je vindt hun verhaal en voorbeelden op Smartschool (Mijn Vakken --> Regionale en algemene coördinatorenvergadering --> Documenten --> Onderzoeksgroep Onderwijskwaliteit --> Mapje 'KLIK HIER: toonmoment 14/9')
Zeppelin over de doorlichting :
In team bekeken we het Referentiekader Onderwijskwaliteit en hebben we groepjes opgestart om de onderzoeksgebieden voor te bereiden. Daardoor spraken we dezelfde taal. Dat gaf een goede indruk bij de inspecteurs. Het is belangrijk dat het verhaal coherent is. Joachim vroeg om elk gesprek te mogen bijwonen. Dat werd toegestaan, maar hij mocht niet steeds interveniëren. De doorlichting gebruikte de ontwikkelingsschalen van op de website.
ROK-analyse door team V-Tex
Bij elke vraag vroegen we: “Wat heb je nodig om op deze vraag te kunnen antwoorden?” Wat is de verwachting? Wat willen in de twee volgende schooljaren in orde brengen om dit punt aan te pakken? Soms lijken de vragen op elkaar, maar soms staan ze in een andere context of zijn ze wat genuanceerder. Het is ook belangrijk om aan te geven wat je sterke en zwakkere punten zijn en dat je er een werkpunt van maakt binnen een bepaalde termijn.
Uit de analyse bleek dat er 15 dingen verbetering vroegen. Daardoor moesten we keuzes maken. De analyse toonde echter ook waarin we al goed waren. Daarnaast hebben we iedere doelstelling van het ROK-kader op de visual van het ROK-kader geplaatst. In mappen was dat moeilijk te structureren door de overlapping van items. Daarom hebben we de codes van ROK-doelstellingen bij het schoolwerkplan geplaatst (zie Excel-document).
Schoolwetgeving en beleid: Er was een groep die rond functiebeschrijving coördinator werkte en een groep die rond wetgeving personeelsbeleid werkte. Op Smartschool vind je een voorlopig overzicht van die laatste groep (Mijn Vakken --> Regionale en algemene coördinatorenvergadering --> Documenten --> Onderzoeksgroep Schoolwetgeving en beleid --> Document '2020-09-14 - Onderzoeksgroep wetgeving - Wat verwacht de overheid van scholen rond personeelsbeleid'). Wetgeving personeelsbeleid zal binnenkort veranderen dus een definitieve nota volgt.
5. Onderzoeksgroepen: keuze thema's
De onderzoeksgroep Schoolwetgeving en beleid werkte rond de functiebeschrijving van een coördinator. Ze hadden een werkdocument dat gebaseerd is op de functiebeschrijving in De Buurt, aangevuld met elementen uit De Tuimelaar. Hier selecteerde de kern allerlei thema's die betrekking hebben op de rol van een coördinator.
Aan de hand van een piramidediscussie kwam de hele groep coördinatoren tot een top vier:
Functionerings- en evaluatiegesprekken voeren en in een evaluatiebeleid inpassen
Ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid realiseren
Interne kwaliteitszorg en de PDCA-cirkel systematisch installeren op school
Preventie- en veiligheidsbeleid uitbouwen en optimaliseren
Tijdens de eerste sessie (26/10) zullen deze vier onderzoeksgroepen opstarten.